Je ziet ze vliegen in de boomgaard

In dit verhaal gaan we terug naar afgelopen zomer, naar 11 juli om precies te zijn. Met vlindernetten, potloupes en veldgidsen gingen we op weg naar de boomgaard De Steenen Camer om te kijken of er nog iets te (be)leven viel.

In de ochtend liet de zon nog even op zich wachten en was het nog rustig tussen de fruitbomen. Daarom waren eerst de oever en waterplanten aan de beurt voor inventarisatie. Langs de oevers groeide een ruige vegetatie met oa riet, grote egelskop en liesgras, grote brandnetel en braam. Daartussen groeiden uitbundige bloeiers zoals gele lis, echte valeriaan met de kleine lichtroze bloemenschermen, de lange stengels van gewone kattenstaart met de opvallende donkerroze bloemen en de moerasspirea met haar geurige geelwitte bloemtrossen. Tussen deze forse planten stond een paar gevleugeld hertshooi met zijn felgele vijfbladige bloemetjes. De nectar van de gewone kattenstaart en de gele lis waren zeer in trek bij hommels, zweefvliegen en vlinders. De zoete geur van de bloesem van de moerasspirea kon je goed ruiken als je over het Hannesstraatje aan komt lopen.

Even later brak de zon door en verschenen de eerste kleine gevleugelde vrienden. De ingezaaide bloemstroken werden druk bezocht door de kleine zonaanbidders zoals vlinders, bijen en libellen. We konden op jacht! De blauwe breedscheenjuffers en tamme honingbijen waren overal om ons heen. De naam zegt het al, de blauwe breedscheenjuffer is lichtblauw (de mannetjes althans) en heeft brede schenen. De juffer heeft zijn voortplantingsgebied in Meinerswijk maar bezoekt te boomgaard om te daten met de beige vrouwtjes. De honingbijen komen hoogstwaarschijnlijk van de bijenkasten van de BTV, al kunnen honingbijen behoorlijke afstanden afleggen van 3 tot 10 kilometer! Het was speuren in deze menigte van breedscheenjuffers en honingbijen naar andere soorten. Er vlogen nog een enkele bruinrode heidelibel, aardhommel, steenhommel en de vlinders groot koolwitje en landkaartje.

De bruinrode heidelibel plant zich voor in warme, stilstaande wateren met kale overs, zoals vijvers, en jaagt in de boomgaard naar insecten. De hommels zijn ontzettend goede bestuivers. De geelwitzwart-gestreepte aardhommel heeft zijn nest in een hol onder de grond. De zwarte steenhommel met zijn rode kont nestelt graag onder stenen, in muurspleten en schuurtjes. Het groot koolwitje is een hele algemene vlinder en komt eigenlijk overal wel voor. Het landkaartje voelt zich thuis langs bosjes, heggen en bosranden. Zijn rupsen leven op de grote brandnetel.

De fauna uit de boomgaard en uit de omgeving maakt dankbaar gebruik van de bloemstroken. Ook de ruige hoekjes, bosjes en zelfs hopen met steen, hout en andere afval zijn voor veel soorten een belangrijk voor beschutting of nestplaats.

Femke Sietzema
was in het veld met Jasja Dekker, Yannick Dekker, Jasper Viets en Ruben Viets

 blauwe breedscheenjuffer

Muizenissen in de boomgaard

Als onderdeel van onze activiteiten om de bewoners van de boomgaard in beeld te brengen vingen Femke Sietzema en ik een paar dagen muizen in de boomgaard. Niet met klapvalletjes, maar met speciale “livetraps” oftewel levendvangvallen. Dat zijn hokjes met een gangetje van blik. Achterin het gangetje zit een stokje, zodra de muis daarop stapt, klapt er aan het begin van het gangetje een deurtje dicht.

Het hokje vulden we met hooi, zodat de muizen niet koud zouden worden, en er ging wortel, graan, en wat meelwormen in om te lokken en te voeren. We zetten 40 vallen in de rand van het grote veld, en in de ongemaaide zoom tussen bomenrij I en H. Drie dagen lang checkten we de vangsten, na zonsopgang en na zonsondergang.

En we vingen leuke dieren. Het aardigst waren de dwergmuizen. Dat zijn kleine muisje met een lange grijpstaart. Ze leven graag in hoge kruiden-grassen en eten daar gras en zaden. Het leuke van dit dier is dat het in het gras, een stukje boven de grond, ronde nestjes maken. Een soort vogelnestjes eigenlijk. Daarin worden de jongen geboren. Het diertje is erg kalm je kunt hem dus gewoon pakken en rustig bekijken. Naast de dieren vonden we ook wat nestjes in die strook.

Daarnaast vingen we een enkele bosmuis. Zoals de naam zegt zit die liefst in wat hogere begroeiing, struiken en bomen dus. We denken dan ook dat dit een diertje was die de boomgaard doortrok op zoek naar een nieuw leefgebiedje.
En we vingen rosse woelmuizen en veldmuizen. Dat zijn flinke muizen met korte staartjes. Ook graseters, maar dan muizen die holen maken in de grond. Bij een paar bomen vonden we deze zomer al muizengangetjes bij de boomspiegel.
Al met al hebben we dus weer wat meer geleerd over de fauna in de boomgaard. Er zijn nog meer plannen: zo willen we volgende zomer aandacht besteden aan de vleermuizen die misschien in de boomgaard op insecten jagen.

- Jasja Dekker

met dank aan Tjeerd Kooij van Ekoza voor het lenen van de livetraps

Veel Gestelde Vragen (FAQ)

We hebben aan de website een FAQ (Frequently Asked Questions) sectie, of in goed nederlands "Veel Gestelde Vragen" toegevoegd. Je vindt deze in het menu bovenaan de home pagina. Heb je een vraag over de boomgaard waarop het antwoord niet in de FAQ staat? Stuur dan even een mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.